ทำไมคนมีความรู้ ถึงถูกหลอกง่าย....หากดูเผินๆ คนที่มีความรู้น่าจะหลอกยาก คนความรู้น้อยน่าจะหลอกง่าย นี้นา
คนมีความรู้ถูกหลอกง่ายจริงหรือ?
ต้องมองความจริงในบางมุม เพราะการตัดสินใจของคนเรา มาจาก 2 อย่าง คือ
1.ตัดสินใจจากความคิด จากหลักตรรกะ การตรองเหตุตรองผล
2.ตัดสินใจจากสิ่งที่ตนสัมผัสได้ จากความเป็นจริงที่เกิดขึ้นในชีวิต
คนมีความรู้จะมีแนวโน้มที่จะตัดสินใจเรื่องราวต่างๆ จากหลักตรรกะ มากกว่าคนมีความรู้น้อย
การตรองเหตุผลก็อยู่ที่ว่ามีใครชี้นำหรือเปล่า ถ้ามีผู้ชี้นำที่ให้เหตุผลแบบไม่รอบด้าน ให้เพียงบางแง่มุม แต่เขาเป็นผู้เชี่ยวชาญในการให้เหตุผลเหมือนนักโฆษณาชวนเชื่อ คือ ให้เหตุผลบางด้าน เพื่อให้ผู้ฟังรู้สึกดี รู้สึกมีเหตุมีผล ก็จะสามารถคล้อยตามได้ แต่ถ้าเป็นเหตุผลที่ไม่รอบด้านก็อาจกลายเป็นถูกเขาจูงไป
สมมุติมีนักโฆษณาชวนเชื่อที่มีวาทศิลป์ดีมาก มาพูดวิจารณ์นางงามจักรวาลว่า นางงานคนนี้มีติ่งหูไม่สวยเลย เรียวๆ ไม่อิ่ม แล้ววิพากษ์วิจารณ์ตรงติ่งหูไปเรื่อยๆ จนความงามอย่างอื่นลืมหมด คนฟัง ฟังไปๆ รู้สึกว่า นางงามคนนี้เป็นคนที่อัปลักษณ์ที่สุดในโลกเลย
ขณะเดียวกัน เอาคนที่หน้าตาธรรมดามากๆ มาชื่นชมบางจุดว่า ...ดูซิ ผิวตรงนี้เรียบเนียนมาก สุดยอด จนกระทั่งคนฟังค่อยๆ เคลิ้ม เริ่มรู้สึกว่า ผู้หญิงคนนี้เป็นคนที่สวยที่สุด ถ้าคนที่มีวาทศิลป์รู้จักการใช้เหตุผลเป็นเลิศ แต่เป็นเพียงบางแง่มุม ชักจูงจนผู้ฟังคล้อยตามได้ เขาก็สามารถที่จะกล่อมให้คนฟังเห็นว่า ผู้หญิงที่หน้าตาไม่ค่อยดีกลายเป็นคนสวยกว่านางงามจักรวาลได้ ด้วยการให้เหตุผลเพียงแค่บางแง่มุม
ถ้าในชีวิตจริง เราจะต้องเจอคนอย่างนี้อยู่เรื่อยๆ เราจะทำอย่างไร?
มีอย่างเดียวคือ อย่าลืมดูภาพรวม อย่าไปลงแต่รายละเอียดอย่างเดียว เราถึงจะพบความจริง จะตัดสินใจเรื่องอะไรก็ต้องดูว่าหน้าที่หลักคืออะไร โดยภาพรวมข้อดีข้อเสียทั้งหมดเป็นอย่างไร โดยไม่คาดหวังให้ทุกคนต้องงามพร้อมหมด ไม่ยึดเอาแค่มุมใดมุมหนึ่งเป็นตัวตัดสิน อย่างดูตันไม้ ต้องดูให้เห็นทั้งต้น ไม่ใช่ดูแค่ใบ ดูแค่ดอก ดูแค่กิ่งเสี้ยวใดเสี้ยวหนึ่ง แต่ต้องดูให้เห็นภาพรวม เราจึงจะตัดสินได้อย่างรอบด้าน
ในแง่ทางเทคนิค เรื่องทางวิชาการต่างๆ คนมีความรู้มากต้องมีความรู้ที่ดีกว่าคนมีความรู้น้อยเป็นธรรมดา แต่ในบางแง่มุม คนมีความรู้น้อยกลับถูกหลอกได้ยากกว่า เพราะคนมีความรู้มากตัดสินอะไรด้วยหลักตรรกะ พอฟังแล้วมีเหตุผลก็เชื่อตามเขาไป เจอคนที่เป็นนักโฆษณาชวนเชื่อพูดเก่งๆ ก็อาจคล้อยตามเขาได้ แต่คนความรู้น้อย เจาจะตัดสินเรื่องที่ใกล้ตัวเขา ที่มีผลต่อตัวเขาด้วยความจริง ไม่ใช่ด้วยเหตุผล
โดยสรุปคือ ไม่ว่าคุณจะเป็นคนมีความรู้มาก หรือความรู้น้อยก็ตาม คุณก็อาจเป็นผู้ที่โดนหลอกได้ง่ายๆ หากคุณไม่ได้มองความเป็นจริงที่เกิดขึ้นจากการ “มองภาพรวม”
สรุปและคัดย่อจากบทความ ทันโลก ทันธรรม โดย พระมหา ดร. สมชาย ฐานวุฑฺโฒ (M.D., Ph.D.) วารสารอยู่ในบุญ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น